รวมข้อมูลวัคซีน mRNA ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันโควิดดีที่สุด

เขียนเมื่อวันที่ 03/08/2021

วัคซีน mRNA กับความหวังป้องกันโควิด-19

การแพร่ระบาดของโควิด-19 ส่งผลกระทบไปทั่วโลก เนื่องจากระยะเวลาของการระบาดกินเวลาเกือบ 2 ปี การผลิตวัคซีนเพื่อสร้างภูมิคุ้มกัน จึงเป็นทางออกที่สามารถทำได้ในขณะนี้ วัคซีนโควิดเองขณะนี้มีอยู่หลายยี่ห้อและหลายกรรมวิธีการผลิต แต่ชนิดที่โดดเด่นและได้รับการพูดถึงมากที่สุดตอนนี้ คือ วัคซีนชนิด mRNA เพราะครอบคลุมการป้องกันโควิด-19 หลายสายพันธุ์ และได้รับการรับรองจาก WHO

กรรมวิธีการผลิตวัคซีนโควิด-19

วัคซีนโควิดมีกรรมวิธีผลิตที่หลากหลาย

วัคซีนโควิดเป็นวัคซีนที่มีการวิจัยและคิดค้นขึ้นมาใหม่ เพื่อให้สามารถป้องกันโควิดและสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกายมนุษย์ได้ ชนิดของวัคซีนโควิดที่แบ่งตามวิธีการผลิตสามารถแบ่งได้ทั้งหมด 4 วิธีการใหญ่ ๆ ดังนี้

วัคซีนเชื้อตาย (Inactivated Vaccine)

เป็นวัคซีนที่ผลิตมาจากไวรัสที่ตายไปแล้ว โดยผู้ผลิตจะเพาะเลี้ยงเชื้อไวรัสก่อนจะทำให้เชื้อตายแล้วฉีดเข้าสู่ร่างกาย เพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันต่อทุกส่วนของไวรัส ไม่ใช่เฉพาะส่วนใดส่วนหนึ่ง

ข้อดี: เป็นวิธีการผลิตวัคซีนที่ได้รับการยอมรับมานานจึงมีองค์ความรู้ให้ศึกษามาก

ข้อเสีย: ต้องใช้เวลาในการเลี้ยงและทำให้เชื้อไวรัสตาย ทำให้ผลิตได้ช้า รวมถึงมีราคาแพง

วัคซีนที่ใช้ไวรัสเป็นพาหะ (Viral Vector Vaccine)

เป็นวัคซีนที่ตัดแต่งพันธุกรรม เช่น ใช้ไวรัสอะดีโน (Adenovirus) มาดัดแปลงให้เชื้อไม่สามารถแบ่งตัวได้ แล้วใส่ชิ้นส่วนของไวรัสโควิดที่ทำให้อ่อนแอลงเข้าไป เมื่อฉีดเข้าสู่ร่างกายจะมีการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกไป ขั้นตอนนี้จะเป็นการเลียนแบบติดเชื้อจริง ผู้ได้รับวัคซีนจึงอาจมีอาการป่วยหลังฉีดเล็กน้อย แต่สามารถหายเองได้

ข้อดี: ผลิตได้ง่าย ราคาไม่สูง

ข้อเสีย: ไม่เหมาะกับผู้ที่ภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือไม่แข็งแรงพอ เพราะวัคซีนเลียนแบบการติดเชื้อจริง

วัคซีนทำจากโปรตีนของเชื้อ (Protein-Based Vaccine)

เป็นวัคซีนที่ใช้โปรตีนของไวรัสมารวมกับตัวกระตุ้นภูมิแล้วฉีดเข้าร่างกาย เพื่อเร่งให้ร่างกายผลิตภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสโควิด-19 อย่างเร่งด่วน เพราะภายในวัคซีนมีต้นแบบภูมิคุ้มกันให้แล้ว ร่างกายเพียงผลิตซ้ำภูมิคุ้มกันเท่านั้น

ข้อดี: เป็นเทคโนโลยีที่คุ้นเคย มีความปลอดภัยสูง

ข้อเสีย: ต้องมีตัวกระตุ้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ในที่นี้ Novavax ใช้ Matrix M ในการกระตุ้นภูมิ

วัคซีนสารพันธุกรรม mRNA (Messenger Ribonucleic Acid Vaccine)

เป็นวัคซีนที่สังเคราะห์หนามโปรตีน (Protein Spike) ของเชื้อไวรัส แล้วส่งเข้าร่างกายเพื่อให้เซลล์คัดลอกหนามโปรตีนนี้ พร้อมทั้งกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้จดจำหนามของไวรัสที่ร่างกายสร้างขึ้น เมื่อไวรัสของจริงเข้าสู่ร่างกายก็จะมีภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพพร้อมกำจัดไวรัสออกไปได้ทันที

ข้อดี: มีประสิทธิภาพสูงมากในการป้องกันไวรัสกลายพันธุ์

ข้อเสีย: ต้องเก็บในอุณหภูมิต่ำมาก หลายประเทศต้องซื้อตู้แช่อุณหภูมิติดลบโดยเฉพาะ

ในช่วงแรกของการสั่งซื้อวัคซีนโควิด ประเทศไทยสั่งซื้อวัคซีน Sinovac ซึ่งเป็นวัคซีนเชื้อตายและวัคซีน AstraZeneca ซึ่งเป็นวัคซีนเป็นหลัก แต่ตอนนี้มีการสั่งซื้อวัคซีนในไทยที่หลากหลายขึ้น รวมถึงวัคซีนแบบ mRNA ด้วย

วัคซีนโควิดที่ใช้การผลิตแบบ mRNA 

การผลิตวัคซีนแบบ mRNA เป็นการผลิตโดยใช้พันธุกรรมของเชื้อไวรัสโควิดมาฉีดเข้าสู่ร่างกาย แล้วกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้สร้างแอนติบอดี้ ปัจจุบันวัคซีนที่ใช้นวัตกรรม mRNA และถูกนำมาใช้งานจริงในตอนนี้มีทั้งหมด 2 ยี่ห้อ ได้แก่ Pfizer และ Moderna

Pfizer

วัคซีนไฟเซอร์คิดค้นขึ้นจากความร่วมมือของบริษัท Pfizer ประเทศสหรัฐอเมริกาและบริษัท BioNTech ประเทศเยอรมัน โดยไฟเซอร์เป็นบริษัทเก่าแก่ที่โดดเด่นเกี่ยวกับการผลิตยาต่าง ๆ ขณะที่ไบโอเอ็นเทคเป็นบริษัทที่คิดค้นนวัตกรรมเพื่อรักษาโรคมะเร็ง หนึ่งในสิ่งที่คิดค้นก็มีเทคโนโลยี mRNA รวมอยู่ด้วย เมื่อเกิดการแพร่ระบาดของโควิด ทางไบโอเอ็นเทคเห็นว่าสามารถประยุกต์ mRNA เข้ากับวัคซีนได้จนกลายเป็นความร่วมมือของ 2 บริษัทยักษ์ใหญ่ในการผลิตวัคซีนภายใต้ชื่อ “BNT162b2” แต่นิยมเรียกง่าย ๆ ว่า Pfizer หรือไฟเซอร์

วัคซีนหลักของไทยในช่วงแรกเป็นวัคซีนซิโนแวคและวัคซีนแอสตร้าเซเนก้า แต่เมื่อมีการเริ่มฉีดวัคซีนในหลาย ๆ ประเทศและพบว่าวัคซีน mRNA ได้ผลดีในการป้องกันโควิดทั้งสายพันธุ์เบตาและเดลตา จึงเริ่มมีการสั่งไฟเซอร์เข้ามาในไทย จากข้อมูลของเพจไทยรู้สู้โควิดระบุว่าล็อตแรกจะเป็นวัคซีนไฟเซอร์ที่อเมริกาบริจาคจำนวน 1.5 ล้านโดสในช่วงปลายเดือนกรกฎาคม 2564 นอกจากนั้นยังมีแนวโน้มที่วัคซีนไฟเซอร์จะเข้าไทยอีกกว่า 30 ล้านโดส ทั้งจากการทำสัญญาของรัฐบาลและเอกชน  

Moderna

วัคซีนโมเดอร์นา ผลิตโดยบริษัท ModernaTX ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยบริษัทโมเดอร์นาทำหน้าที่ผลิตและพัฒนาวัคซีนด้วยเทคโนโลยี mRNA อยู่แล้ว เมื่อเกิดการระบาดของโควิด-19 ขึ้น โมเดอร์นาจึงเป็นบริษัทแรก ๆ ที่ผลิตวัคซีนและทดลองจนสำเร็จได้ในเวลาอันรวดเร็ว 

ทิศทางวัคซีน Moderna ในประเทศไทย:

วัคซีนโมเดอร์นาเป็นวัคซีนทางเลือกที่ผู้เข้ารับการฉีดวัคซีนจะต้องชำระเงินค่าวัคซีนและค่าบริการทางการแพทย์ด้วยตนเอง ซึ่งมีผู้สนใจเป็นจำนวนมาก โรงพยาบาลเอกชนหลายแห่งเปิดให้สั่งจองวัคซีนโมเดอร์นาผ่านตัวกลางอย่างองค์การเภสัชกร และจากข้อมูลของเพจองค์การเภสัชกรรมคาดว่าวัคซีนโมเดอร์นาล็อตแรกจะเข้าสู่ไทยในช่วงเดือนตุลาคม 2564 

ทั้งวัคซีน Pfizer และ Moderna ล้วนเป็นวัคซีนทางเลือกที่ใช้เทคโนโลยี mRNA ในการผลิต ซึ่งมีประสิทธิภาพในการป้องกันเชื้อไวรัสโควิดกลายพันธุ์ทั้งสายพันธุ์อัลฟา เบตา แกมมา และเดลตา ได้เป็นอย่างดี มีอัตราการเสียชีวิตลดลงอย่างเห็นผลได้จริง และลดอาการป่วยรุนแรงได้ตั้งแต่ 75% - 95% ขึ้นอยู่กับบุคคล

4 ข้อควรรู้เกี่ยวกับวัคซีน mRNA 

วัคซีน mRNA ช่วยป้องกันโควิด-19 ได้ดี

เกร็ดน่ารู้เกี่ยวกับวัคซีน mRNA เพื่อตอบคำถามว่าทำไมวัคซีน mRNA จึงเป็นวัคซีนที่คิดค้นมาเพื่อป้องกันโควิด-19 โดยเฉพาะ

1. นวัตกรรม mRNA เป็นเทคโนโลยีใหม่ จากเดิมวัคซีนจะใช้ไวรัสที่ตายหรือถูกทำให้อ่อนกำลังลงก่อนฉีดเข้าร่างกาย แต่ mRNA จะใช้การตัดแต่งพันธุกรรมไวรัสที่กระตุ้นการป้องกันตั้งแต่ระดับเมโลกุล ซึ่งยั่งยืนกว่า
2. หากในอนาคตไวรัสมีการกลายพันธุ์ในระดับที่วัคซีนไม่สามารถต้านทานได้ การพัฒนาวัคซีน mRNA จะทำได้ง่ายกว่าวัคซีนอื่น ๆ เพราะใช้พันธุกรรมไวรัสจริงในการผลิต เมื่อไวรัสกลายพันธุ์จึงเพียงเข้าไปแก้ไขรหัสพันธุกรรมไวรัสก็สามารถผลิตวัคซีนสำหรับไวรัสกลายพันธุ์ได้แล้ว
3. ประเทศไทยมีการผลิตวัคซีน mRNA ของตัวเองเช่นกันภายใต้ชื่อ ChulaCov19 ซึ่งในขณะนี้ผ่านการทดลองกับสัตว์แล้ว และเริ่มทดลองกับคนเฟสแรกในเดือนกรกฎาคม คาดว่าจะแล้วเสร็จในเดือนตุลาคม 2564
4. ประเทศสหรัฐอเมริกามีการเปิดให้นักท่องเที่ยวฉีดวัคซีน mRNA อย่างไฟเซอร์และโมเดอร์นาฟรี เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ในประเทศ และกระตุ้นการท่องเที่ยว โดยโครงการมีเพียงบางรัฐเท่านั้น 

วัคซีน mRNA ได้รับการยอมรับว่าเป็นวัคซีนที่ดีที่สุดในการป้องกันเชื้อโควิด-19 ด้วยผลข้างเคียงที่น้อยและประสิทธิภาพในการป้องกันการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัส หากได้รับการฉีดวัคซีน mRNA ที่เพียงพอจะช่วยสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ของคนในชาติได้ และเพื่อเป็นการป้องกันผลกระทบจากการฉีดวัคซีนอาจจะมีการทำประกันภัยแพ้วัคซีนโควิดเอาไว้ หากแพ้วัคซีนขึ้นมาจะได้มีเงินสำรองในการเข้ารักษาตัว โดยเรื่องประกันภัยสามารถปรึกษาโบรกเกอร์ที่น่าเชื่อถืออย่างฮักส์ ทั้งทาง Facebook Line หรือโทร 0 2975 5855

อ้างอิงข้อมูล: จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย, สินแพทย์